Kansızlık kalbi vuruyor

Anemi yani kansızlık toplumumuzda sık görülen hastalıkların başında gelir.

Vücuttaki sağlıklı kırmızı kan hücrelerinin azalması nedeniyle organlara yeteri kadar oksijen taşınmaması durumudur. 

Kırmızı kan hücrelerinin içinde bulunan ve dokulara oksijen taşıyan hemoglobinin erkeklerde 13, bayanlarda 11’in altında olması anemi olarak isimlendirilir. 

İç Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Osman Erk, en çok da bayanlarda görülen bu hastalığı enine uzunluğuna ele aldı. İşte ihtarları ve teklifleri:

Bir çok nedeni var

Mide ülseri, mide fıtığı, yemek borusu ve midedeki varisler, bağırsak polipleri, ülseratif kolit, Crohn üzere iltihabi bağırsak hastalıkları, parazitler, Aspirin ve kan sulandırıcı ilaç kullanılması üzere nedenler kansızlığa yol açabilir. 

Demir bakımından yoksul besinlerle beslenmek de anemi nedenidir. Mide ameliyatları ile midenin bir kısmının yahut tamamının çıkarılması, ince bağırsak hastalıkları demir eksikliğine yol açabilir.
Kadınlarda adet kanamalarına bağlı olarak demir eksikliği sık görülürken, erkekte ortaya çıkan demir eksikliği anemisi kesinlikle önemli bir bulgu olarak ele alınmalıdır.

Nasıl anlaşılır?

Halsizlik, yorgunluk, çabuk yorulma, çarpıntı, üşüme (el ve ayaklarda soğukluk), baş dönmesi, kötülük hissi, regl düzensizlikleri, cinsel işlev bozukluğu, baş ağrısı, kaslarda güçsüzlük, kulaklarda çınlama-uğultu, kol ve bacaklarda uyuşma-iğnelenme, iştahsızlık, bulantı, yutma zahmeti, lisanda yanma ve tat alamama, göğüs ağrısı ve eforla gelen nefes darlığı demir eksikliğini düşündüren bulgulardır.

Kimlerin demire daha gereksinimi vardır?

Çocuklarda, gelişmekte olan ve adet görmeye başlayan kız çocuklarında, bayanlarda, hamilelerde, sık doğum ve düşük yapanlarda, yaşlılarda ve çok idman yapanlarda demir gereksinimi fazladır. 

Doğal kaynakları

Kırmızı et, sakatat, yumurta sarısı, baklagil, fındık, ceviz, badem, kabak çekirdeği, taze bezelye, börülce, fasulye, yeşil biber, maydanoz, nane, roka, ıspanak, pazı, brokoli, dereotu, tahin, pekmez, kuru üzüm, kuru erik, kuru incir, kuru kayısı ve hurma doğal demir kaynaklarıdır.
Çayın limonla birlikte içilmesi, demir emilimini kolaylaştırır. Muz, portakal, kavun, çilek ve muz da demir emilimini artırır. İşlenmemiş tahıllar daha fazla demir içerir. Beyaz pirinç ve beyaz unda ise demir azdır. Bilhassa brokoli ve lahana demirden güçlü hayvansal besinlerin birlikte tüketilmesi epeyce faydalıdır. Yeşil, siyah çay, kahve, süt ve süt eserleri üzere içecekler ise demir emilimini azaltabilir. Bu çeşit besinler, demir destekleri yahut demir açısından güçlü besinlerle birlikte tüketilmemelidir.

Teşhisi çok kolay

Tam kan sayımı, teşhis koymak için kafidir. Hemoglobin pahasına bakılarak teşhis konulur. Hastalığın tedavisi, sebebine nazaran değişkenlik gösterir.

Bu meselelere yol açabilir

Kansızlık uzun sürerse, kalp büyüyebilir ve bu da kalp yetmezliğine yol açabilir.
Akciğerler de zorlanacağından nefes darlığı oluşabilir. Dokulara az oksijen giderse, bu durumdan beyin üzere tüm iç organlar da olumsuz etkilenir.

Nedeni araştırılmalı

Kansızlığın sonuçlarının yanında nedenlerinin de incelenmesi gerekir. Zira kansızlık birçok kıymetli hastalığın belirtisi olabilir. Bu hastalıklar ortasında kanser, romatizma, diyabet ve böbrek yetmezliği yer alır. 

Kansızlığın teşhisinin konulması için, sebebinin saptanması ve tedavisi büyük kıymet taşır. Demir, alyuvarlardaki oksijen taşıyan hemoglobin molekülünün en değerli modüllerinden birini oluşturur. Anemi tanısı kanda hemoglobin ölçüsü, hematokrit kıymeti, eritrosit sayılarına bakılarak konur. 

Fazlası zararlı

Vücuda fazla alınan demir, karaciğer yağlanması, diyabet, kalın bağırsak kanserine ve erken yaşlanmaya yol açar. Gerekmedikçe demir preparatlarının kullanılmaması gerekir.

Yaşlandıkça risk artar

Yaş ilerledikçe kansızlık daha sık ortaya çıkar. ABD’de yapılan çalışmalara nazaran anemi 65 yaş üzerinde erkeklerde yüzde 11, bayanlarda ise yüzde 10 oranında görülmektedir.

İleri yaşlarda görülen anemi, kalp hastalıklarına ve osteoporoza (kemik erimesine) davetiye çıkartır. Erken ölümlere neden olabilir.