Çevresel etkenler, katkılı besinler, ilaçlar bedenimizin fabrikası karaciğerin doğal detoks fonksiyonunu zorlaştırıyor. Hasebiyle bizim de ona takviye olmamız gerekiyor. Gastroenteroloji Uzmanı Prof. Dr. Meltem Ergün işte bunun yollarını açıkladı:
Prof. Dr. Meltem Ergün
Önemli misyonları var
Karaciğer, 1,4-1,7 kg tartısında, yumuşak, pembemsi-kahverengi, üçgen halinde en büyük organımızdır.
– Yiyecekleri bedenin kullanabileceği besin unsurlarına çevirir.
– Kan pıhtılaştırıcı faktörleri, enzimleri ve öbür proteinleri üretir.
– Demir, vitamin, yağ, şeker üzere güç kaynaklarını depolar.
– Bedene ziyanlı olabilecek ilaç ve alkol üzere toksik unsurları temizler.
Nelerden ziyan görür?
Alkol: Uzun vadeli ve ağır kullanımı; karaciğer yağlanması, alkole bağlı hepatit ve siroza neden olabilir. Sonuçları, karaciğer nakline kadar gidebilir.
Hepatit virüsleri: Özellikle Hepatit B ve C virüsleri vakitle kronikleşerek siroz yahut karaciğer kanserine neden olabilir.
Obezite: Yağlı yiyeceklerden güçlü batı tipi beslenme, bol protein, şeker ve karbonhidrat içeren yiyecekler ve obezite karaciğeri yağlandırır.
Bazı ilaçlar ve bitkisel eserler: Uzun vadeli, yüksek dozda ya da bilinçsiz kullanılan ilaçlar, destek edici eserler ve bazı bitkisel kürler de karaciğerde hasara yol açar.
Zehirli unsurlar: Pestisit, solvent üzere kimyasallar ve birtakım mantar çeşitleri de karaciğerde toksik hasara yol açabilir.
Uzun mühlet aç kalmak: Uzun müddetli, aç kalmaya neden olan diyetler ya da süratli kilo vermek karaciğer iltihaplanmasını ve yağlanmasını tetikler.
Sigara: Uzun müddet kullanımı karaciğerde hücre hasarına neden olur.
Ne vakit vazifesini yerine getiremez?
Uzun müddet alkol tüketiminde hasar belirli bir eşiği geçince siroz gelişir.
Zehirli mantar tüketimi, bilhassa hepatit B olmak üzere viral hepatitler, toksinler, bilinçsiz ve çok kullanılan ilaçlar da karaciğeri bir anda çökertebilir.
Karaciğer yağlanması nelerin habercisi?
Basit yağlanma çoklukla belirti vermezken, ilerlediğinde bilhassa bel etrafında yağlanmaya ve obeziteye yol açar. Bireyde yağlanmayla birlikte hepatit, alkol kullanımı varsa siroz riski katlanarak artar.
Karaciğer yağlanmasında diyabet, kalp krizi, inme ve damar sertliği riski de artar.
DESTEK OLUN
Karaciğer aslında kendi kendini temizler. Lakin toksin maruziyetinin arttığı günümüzde ona takviye vermemiz kural.
– Alkol alışkanlığınız varsa, bırakın. Alkolü büsbütün bırakan bir kişinin karaciğer enzimleri 4 hafta içinde düzelmeye başlar.
– Hazır ve işlenmiş besinlerden uzak durun. Akdeniz üslubu beslenin ve kilo almaktan kaçının.
– Hepatit aşılarını ihmal etmeyin.
– Gereksiz yere ilaç kullanmayın. Destek eserlerden uzak durun.
– Hem toksinlerin daha kolay atılmasını hem de safra akışını kolaylaştırmak için günde en az 2-2,5 litre su için.
– Düzenli egzersiz yapın.
– Gece 23.00–03.00 ortası, karaciğerin kendini yenilediği saatler olduğu için erken uyuyun.
Test yaptırın
Kontrollerinizi aksatmayın. ALT, AST, GGT, ALP, Bilirubin, Albumin üzere testler temel karaciğer sıhhatini gösterir. Bunlar sayesinde erken evrede karaciğer problemleri fark edilebilir, ilerlemeden tedbir alınabilir.
Dost gıdalar
Şu besinler hem karaciğer yağlanmasını önlemeye hem de toksinlerin atılmasına yardımcı olur:
– Enginar
– Sarımsak
– Limon
– Zeytinyağı
– Yeşil yapraklı sebzeler
– Ceviz
– Pancar
– Zerdeçal