Bilim insanları, lisan gibisi irtibatın Homo sapiens’in Neandertaller ve Denisovalılardan ayrılmasından evvel ortaya çıktığını kabul ediyor. Bu da Neandertallerin muhtemelen konuşabildiğine işaret ediyor. Ama hakem onayından geçmemiş yeni bir araştırmaya nazaran, Neandertallerin sapiens lisanlarını gereğince öğrenememesi, topluluklara tam manasıyla katılmalarını engellemiş ve bu durum yok oluşlarına katkıda bulunmuş olabilir.
Araştırmacılar, insan lisanını “ergodiklik” ismi verilen bir özellik üzerinden tanımlıyor. Ergodiklik, farklı topluluklarda çeşitli lehçelerin oluşmasını ve bireylerin bu lehçeleri öğrenebilmesini tabir ediyor. Bu kapsamda, Neandertallerin bu özelliğe sahip olup olmadığını anlamak için “polifili” kavramı incelendi. Polifili, kümelerin kimliğini belirlemek maksadıyla gelenekleri çeşitlendirme eğilimini yansıtır ve “biz” ile “onlar” ayrımını pekiştirir.
Polifili; sanat, giysi, beslenme ve ömür biçimleri üzere alanlarda kendini gösterebilir. Lakin lisan, bunun en güçlü aracı kabul edilir; zira yetişkinlerin yabancı bir lisanı aksansız öğrenmesi neredeyse imkânsızdır. Buna karşılık çocuklar, hangi lisana maruz kalırlarsa kalsınlar anadil düzeyinde öğrenebilir. Bu durum, insanların doğuştan farklı kültürleri benimseme kapasitesine sahip olduğunu deliller.
50.000 YIL EVVEL ORTAYA ÇIKMIŞLAR
Mevcut bulgulara nazaran polifili yaklaşık 50.000 yıl evvel ortaya çıkmış olabilir. Bu periyotta Aurignacian kültürü Avrasya’ya yayılmış, bölgesel süs eşyası çeşitliliği küme kimliğinin işareti hâline gelmişti. Neandertal yapıtlarında ise bu çeşitliliğin izine rastlanmıyor. Bu durum, onların grup-özel kültür yaratma yetisinden mahrum olabileceğini düşündürüyor. Ayrıyeten Homo sapiens ile Neandertallerin prefrontal kortekslerindeki yapısal farklılıklar, sapienslerin yaratıcılık ve polifili kapasitesinin daha yüksek olduğunu destekliyor.
Genel olarak çalışma, ergodikliğin Homo sapiens ve Neandertaller ayrıldıktan çok sonra ortaya çıktığını ve Neandertallerin bu özelliği paylaşmadığını ortaya koyuyor. Araştırmacılar, Neandertallerin sapiens lisanlarını akıcı biçimde öğrenememelerinin onları sürekli “yabancı” pozisyonunda bıraktığını belirtiyor.