2024’ün son saatlerindeyiz. Saatler sonra 2025’e girmiş olacağız. Yılbaşı kutlamaları tarih boyunca belirli çevrelerce tartışılmıştı. Yılbaşının dinen kutlanmaması gerektiğini sav edenler olduğu üzere bunun olağan bir aktiflik olduğunu söyleyenler de var.
Dünyanın her yerinde yeni yıl coşkuyla sevinç ve umutla karşılanırken, yılbaşı kutlamalarını Noel ile karıştıranlar bu coşkuyu dini bir günah olarak nitelendiriyor.
Ülkemizde islamci çevreler Osmanlı Devletinden bahsederken ‘Şeriat Devleti idi’ tezini savunuyorlar. Bu tarihçilerce tartışılan bir gündemdir. Pekala Osmanlı’da yılbaşı kutlanır mıydı? Kutlanıyorsa kimler kutlardı? Kutlamalar nasıl yapılırdı?
İşte ayrıntılar…
OSMANLI’DA YILBAŞI KUTLANIRDI FAKAT…
Yeni yılın karşılandığı gün olan yılbaşı, farklı toplumlarda farklı halde kutlanmakta ve kıymet görmektedir. Yılbaşının Osmanlı İmparatorluğu devrinde de Hristiyanlar ve Türkiye’de yaşayan yabancılar tarafından kutlandığı bilinmektedir. Osmanlı’nın yılbaşı kutlamaları ile birinci teması ise 1829 yılında İngiliz elçisinin Haliç’te gerçekleştirdiği bir balo ile olur. Devlet adamları birinci sefer bu balo ile yılbaşı kutlamalarına katılmışlardır.
YILBAŞI BALOSU’NDA BİR İSLAM HALİFESİ
Osmanlı’da yılbaşı kutlamaları yalnızca yabancılar tarafından düzenlenmedi. 1829’daki birinci resmi kutlamanın akabinde yaklaşık çeyrek yüzyıl geçtikten sonra, 1856 yılına gelindiğinde, İslam Halifesi unvanına sahip Osmanlı Padişahı Sultan Abdülmecid, Fransız elçisinin düzenlediği bir yılbaşı balosuna katılır, dans edenleri seyreder ve sarayına son derece keyifli bir formda döner.
BEYOĞLU O GÜN DE KUTLAMALARIN MERKEZİ İDİ
Devletin yılbaşı kutlamalarına bakışı ve iştiraki bu halde ilerlerken sokakta da yılbaşı kutlamaları artmaya başlar. O devirde, yerli ve yabancı Hristiyanların fazlaca bulunduğu bir semt olan Beyoğlu, çeşitli cümbüş yerleri barındırmaktadır. Bu yerlerin tamamında Apakurya Şenlikleri ve yılbaşı gecesinde şenlik havası yaşanır. Yılbaşı kutlamalarına Rum ve Levanten kesitin, kentin öbür Hristiyanlarından farklı olarak daha açık olduğu bilinmektedir. Misal biçimde Müslümanlar ortasında Batılaşmaya yakın çevreler de Beyoğlu’ndaki yılbaşı kutlamalarına iştirak göstermektedir.
Yılbaşının daha manalı ve özel bir gece olarak görülmesi, İstanbul’un işgal günlerine rastlamaktadır. Bu devirde İstanbul’a gelen Ruslar, cümbüş hayatına faal olarak katılırlar ve yılbaşı kutlamalarını da farklılaştırırlar.
YILBAŞI NE VAKİT RESMİ TATİL OLDU?
Yılbaşı kutlamalarına iştirak yıllar içerisinde artsa da bu gece her vakit tatil değildi. Birinci resmi yılbaşı tatili 1936 yılında kabul edilen bir kanun tasarı ile oldu. 1938 yılının yılbaşında ise Mustafa Kemal Atatürk birinci defa yeni yıl tebrikleri için bir yanıt yayımladı:
“Yeni yıl münasebetiyle yurdun her tarafından vatandaşların yüksek hislerini ve samimi temennilerini bildiren telgraflar gelmektedir. Bundan mütehassis olan Atatürk, teşekkürlerinin ve saadet dileklerinin iletilmesini buyruk buyurmuşlardır.”
Leave a Reply