ABD Kaliforniya Üniversitesi Davis’ten enfeksiyon hastalıkları uzmanları Dr. George Thompson ve Dr. Angel Desai, bu tehlikeyi New England Journal of Medicine mecmuasında yayımladıkları makalede mantar direncinin tehlikesine dikkat çekti. Bilim beşerlerine nazaran, ziyanlı mantarları öldürmek gayesiyle geliştirilen yeni tarım ilaçları, beşerler ve hayvanlarda görülen tehlikeli enfeksiyonların tedavisini giderek daha güç hale getiriyor.
MANTARLAR DİRENÇ KAZANIYOR
Uzmanlar, antifungal ilaçların hem tarımda hem de sıhhat alanında bilinçsizce kullanılması sonucu mantarların direnç kazanabildiğini, bunun da insanlarda hayat kurtaran tedavilerin işe yaramamasına neden olabileceğini vurguluyor.
Thompson ve Desai, “tek sağlık” (one health) yaklaşımının benimsenmesi gerektiğine dikkat çekiyor. Bu yaklaşım, insan, hayvan ve etraf sıhhatinin birbirine bağlı olduğunu savunuyor.
ANTİBİYOTİK DİRENCİNE BENZİYOR
Antibiyotik direncine emsal formda, antifungal direncin de bilinçsiz kullanım sonucu ortaya çıktığını tabir eden uzmanlar, bilhassa çevresel antifungal kullanımının emsal bir tehdit barındırdığına dikkat çekiyor.
İklim değişikliği, rüzgar istikametleri ve global hareketlilik de mantarların yayılımını kolaylaştırıyor. Seyahat eden bireyler, göçmen hayvanlar ve kontamine olmuş eşyalar, patojenlerin dünya genelinde farklı bölgelere taşınmasına neden olabiliyor.
SON YILLARDA TEDAVİSİ SIKINTI MANTARLARDA ARTIŞ
Son yıllarda Candida auris üzere tedavisi sıkıntı mantar tiplerinde büyük bir artış gözlemleniyor. Bu mantarın, insan hücrelerine benzeri yapısı nedeniyle tedavi gayesiyle kullanılan ilaçlar önemli yan tesirlere yol açabiliyor. Ayrıyeten, klinik kullanıma uygun antifungal sayısının sonlu olması, direnç gelişimini önlemeyi daha da kritik hale getiriyor.
Makalede, antifungal direncin direkt kullanılan ilaç ölçüsüyle kontaklı olduğunun altı çizilerek, tarım ilaçlarının geliştirilmesi ve kullanımının memleketler arası seviyede koordineli bir biçimde yürütülmesi gerektiği söz ediliyor. Thompson ve Desai, ortak karar alma süreçlerinin uzun vadede maliyetleri azaltabileceğini ve dirençli patojenlerin süratle yayılmasını önleyebileceğini belirtiyor.