TÜİK’in raporuna nazaran, Türkiye’de bayanlar tüm eğitim seviyelerinde erkeklerden daha az kazanıyor. Cinsiyetler ortası fiyat farkı, erkek ve bayanlar ortasındaki çıkar farkının erkeklerin çıkarına oranı olarak hesaplanırken, en yüksek fark yüzde 17,4 ile yükseköğretim mezunlarında görüldü. En düşük fark ise yüzde 13,2 ile ilkokul ve altı mezunlarda gerçekleşti.
Yıllık ortalama brüt yarar açısından bakıldığında ise en büyük fark lise mezunları ortasında yaşandı. Lise mezunlarında bayanlar erkeklerden yüzde 20 daha az kazanırken, ilkokul mezunlarında bu oran yüzde 14,9 olarak hesaplandı.
KADINLARIN DİPLOMASİ VE SİYASETTEKİ YERİ YOK DENECEK KADAR AZ!
Dışişleri Bakanlığı verilerine göre, kadın büyükelçi oranı 2011 yılında yüzde 11,9 iken 2024 yılı prestijiyle yüzde 26,9’a yükseldi. Buna rağmen erkek büyükelçi oranı birebir periyotta yüzde 88,1’den yüzde 73,1’e geriledi.
Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde ise bayan milletvekili oranı son yıllarda artış gösterse de hala düşük düzeylerde seyrediyor. 2024 yılı prestijiyle Meclis’teki 593 milletvekilinin yalnızca 118’i bayan. Bu, bayan milletvekili oranının yüzde 19,9 olduğunu gösterirken, 2007 yılında bu oran yüzde 9,1 düzeyindeydi. Ayrıyeten kabinede 1 bayan bakan bulunurken kalan bakanların 16’sı erkeklerden oluşuyor.
AKADEMİDE BAYAN PROFESÖR ORANI ARTIYOR
Kadınların akademideki yeri de vakit içinde güçleniyor. 2010-2011 eğitim yılında yükseköğretimde misyonlu bayan profesör oranı yüzde 27,6 iken, 2023-2024 eğitim yılında bu oran yüzde 34,6’ya yükseldi. Bayan doçentlerin oranı ise birebir periyotta yüzde 32,2’den yüzde 42,1’e çıktı.
KADIN YÖNETİCİLERİN ORANI HALA DÜŞÜK
İş dünyasında bayan yöneticilerin oranı yükselmesine karşın, erkekler hâlâ büyük çoğunluğu oluşturuyor. 2012 yılında üst ve orta seviye yönetici durumlarındaki bayan oranı yüzde 14,4 iken, 2023 yılında yüzde 0,6’ya yükseldi. Borsa İstanbul’da süreç gören en büyük 50 şirketin (BİST 50) yönetim kurulu üyeleri ortasında bayan oranı ise 2016 yılında yüzde 12,2 iken, 2024 prestijiyle yüzde 19,4’e ulaştı.
KADIN AR-GE İŞÇİ SAYISI
Araştırma-Geliştirme Faaliyetleri Araştırması sonuçlarına nazaran, 2023 yılında Ar-Ge işçisinin yüzde 4,1’ini bayanlar oluşturdu. Bölümlere nazaran dağılım incelendiğinde, bayan Ar-Ge işçisi oranının yükseköğretimde yüzde 47,7 olduğu, genel devlet kurumlarında bu oranın yüzde 29,6 ve özel kesimde yüzde 27,8 olduğu görüldü.
KADIN ERKEK EŞİTSİZLİĞİ DEVAM EDİYOR
TÜİK’in son bilgileri, bayanların eğitim seviyesi yükseldikçe iş hayatındaki yerlerinin güçlendiğini lakin hâlâ erkeklerle eşit düzeye gelemediklerini ortaya koyuyor. Fiyat eşitsizliği, temsil oranları ve üst seviye durumlara erişimde yaşanan zorluklar, Türkiye’de bayanların iş dünyasında ve kamusal alanda karşılaştıkları en büyük mahzurlar ortasında yer alıyor.