Türkiye, sahip olduğu güçlü ekosistem ve biyolojik çeşitlilikle birçok az hayvan tipine mesken sahipliği yapıyor. Lakin, iklim değişikliği, habitat kaybı, kaçak avcılık ve insan faaliyetleri nedeniyle birçok çeşit yok olma tehlikesiyle karşı karşıya.
Dünya Tabiat ve Doğal Kaynakları Muhafaza Birliği’nin (IUCN) Kırmızı Listesi’nde yer alan pek çok hayvan, Türkiye’de kritik düzeyde risk altında bulunuyor. Uzmanlar, bu tiplerin korunması için acil tedbirler alınması gerektiğini vurguluyor.
Türkiye’de müdafaa altında bulunan ve kuşağı tehlike altında olan birtakım değerli cinsler şöyle:
1. Anadolu Parsı (Panthera pardus tulliana)
Uzun yıllar kuşağının tükendiği düşünülen Anadolu parsı, az görülen büyük kedilerden biri. Son yıllarda yapılan çalışmalarla kimi bölgelerde varlığı tespit edilse de, habitat kaybı ve avcılık nedeniyle büyük tehdit altında bulunuyor.
2. Akdeniz Foku (Monachus monachus)
Dünyada sayıları 700 civarında kalan Akdeniz foklarının değerli bir kısmı Türkiye kıyılarında yaşıyor. Lakin deniz kirliliği, kıyı yapılaşması ve insan tesiri nedeniyle ömür alanları giderek daralıyor.
3. Küçük Akbaba (Neophron percnopterus)
Akbaba cinsleri içinde en küçük boyutlara sahip olan bu tıp, Türkiye’deki yırtıcı kuş popülasyonu açısından büyük değer taşıyor. Tarım ilaçları, besin kıtlığı ve habitat tahribatı nedeniyle jenerasyonu giderek azalıyor.
4. Ceylan (Gazella subgutturosa)
Türkiye’de bilhassa Şanlıurfa ve Hatay etrafında görülen ceylanlar, çok avlanma ve doğal ömür alanlarının tarım alanlarına dönüştürülmesi nedeniyle risk altında bulunuyor.
5. Kelaynak (Geronticus eremita)
Bir vakitler Türkiye’nin birçok bölgesinde yaşayan kelaynaklar, günümüzde yalnızca Şanlıurfa’nın Birecik ilçesinde bulunan muhafaza alanlarında görülebiliyor. Global ısınma, çevresel faktörler ve göç rotalarındaki değişimler, bu kuşları büyük ölçüde tehdit ediyor.
6. Kara Akbaba (Aegypius monachus)
Türkiye’deki en büyük yırtıcı kuşlardan biri olan kara akbaba, ormanlık alanların tahribatı ve avlanma nedeniyle yok olma riskiyle karşı karşıya.
7. Dağ Horozu (Tetrao mlokosiewiczi)
Doğu Karadeniz’in yüksek rakımlı bölgelerinde yaşayan bu az kuş tipi, ormansızlaşma ve yasa dışı avlanma nedeniyle kuşağı tükenme tehdidiyle karşı karşıya.
Uzmanlar Uyarıyor: Tedbir Alınmazsa Çeşitler Yok Olabilir
Uzmanlara nazaran, Türkiye’de birçok cins, insan faaliyetleri nedeniyle önemli bir formda tehdit altında. Habitat kaybı, kaçak avcılık, iklim değişikliği ve tarım alanlarının genişlemesi üzere faktörler, bu hayvanların jenerasyonunu süratle tüketiyor.