Güney ÖZTÜRK
1. AKDENİZ’İ KAPTIRDIK: Doğu Akdeniz’deki gaz yatakları büyük ölçüde İsrail, Güney Kıbrıs ve Mısır iş birliğiyle işletiliyor. Türkiye ise kendi Münhasır Ekonomik Bölgesi’nde önemli rezerv keşfetmesine karşın “Mavi Vatan”daki bu inisiyatiften geri çekildi.
2. BATI’DA ABD YIĞINAĞI
Yunanistan Dedeağaç, NATO’nun yeni Balkan üssüne dönüştü. ABD buraya yığınak yaptı. Balkan ülkeleriyle Rusya tehdidi üzerine tatbikatlar düzenlendi. Lakin NATO’daki en büyük askeri güce sahip ülkelerden Türkiye tatbikatlara davet edilmedi. Yunanistan ise bunu fırsat bilip Ege adalarını silahlandırdı. Ankara kulislerinde bu gelişme “dışlanma ve kuşatma politikası” olarak okunuyor.
3. İSRAİL’İN DAVUT KORİDORU
ABD, Suriye’nin kuzeyinde PKK uzantısı terör örgütü SDG’yi destekliyor. Bu, bölgede fiili bir Kürt bölgesi oluşması riskini artırıyor. Bu gelişmeler, Ankara’da “terör koridoru” olarak tanımlanıyor. İsrail siyasetinde Kürt jenerasyonu olan “Davut Koridoru” teorisi süratle gerçeklik kazanıyor. İsrail, İran savaşında da Suriye ve Irak’ın kuzeyini kapsayan bu koridoru kullanıyor. Engelleme ile müsabakadan İran’ı vuruyor.
4. KARADENİZ’DE SINIRLAMA
ABD’nin, Karadeniz’de NATO deniz gücünün konuşlandırması planı, Türkiye ve Rusya’nın çabalarıyla 2006’da engellendi. Lakin Bulgaristan ve Romanya’da deniz üsleri kurmak için antlaşmalar yapan ABD, isteğini ertelemiş üzere görünse de Karadeniz’e girmek de ısrarlı. Ukrayna ve Gürcistan’ı NATO’ya entegre ederek Rusya’nın Karadeniz’deki stratejik pozisyonunu daha da kısıtlamak istiyor.
5. KARASUYU OLDUBİTTİSİ
Yunanistan, Ege’de karasularını 6 milden 12 mile çıkarmayı AB ve BM nezdinde legalleştirmeye çalışıyor. Bu atılımla deniz yetki alanlarını genişletip sondaj ve araştırma hakkı kazanmak istiyor. Türkiye ise bunu “yayılmacı adım” ve “savaş nedeni” (casus belli) sayıyor. Uzmanlara nazaran bu teşebbüs, Ege’deki dengeyi Türkiye aleyhine bozacak formda güç ve güvenlik alanlarını daraltma riski taşıyor.
6. KIBRIS’TA DA KAYBEDİYORUZ
Güney Kıbrıs, ABD ve İngiltere dayanaklı üslerle Akdeniz’de stratejik merkeze dönüştü. KKTC yalnızlaştı. ABD’nin İran-İsrail tansiyonunda; Kıbrıs’taki Akrotiri Üssü’nü kullanması dikkat çekiyor. Türk cumhuriyetlerinin Güney Kıbrıs’ta elçilik açması, KKTC’yi yalnızlaştıran öbür bir adım. İsrail Dışişleri Bakanı Saar’ın da geçen 18 Haziran’da Türkiye’yi KKTC’de işgalci olarak nitelemesi reaksiyon çekmişti.
Hürmüz Boğazı kapanırsa dünya iktisadı felç olur
Savaş Hürmüz Boğazı’nın değerini gündeme getirdi. Günde 20.5 milyon varil petrol ve rafine eser Hürmüz’den geçiyor. Bu, global petrol tüketiminin yüzde 21’ine, deniz yoluyla taşınan ham petrolün ise yüzde 30’una denk geliyor. Bu geçide bağımlılık en çok Asya’da hissediliyor. Boğaz 1 hafta kapanırsa Asya’da rafineri kapasitesinin yüzde 35’i devre dışı kalabilir. Brent petrol fiyatı tehdit açıklamasıyla yüzde 3.2 yükseldi; mümkün çatışmada artışın yüzde 20’nin üzerine çıkması bekleniyor.
KIRILGAN BAĞIMLILIK
Hürmüz yalnızca tüketiciler için değil, üreticiler için de kritik. Suudi Arabistan günlük 9 milyon, Irak 4.3 milyon, BAE 3.2 milyon, Kuveyt 2.6 milyon ve İran 3.1 milyon varil ham petrol üretimi gerçekleştiriyor. Bu üretimin yüzde 85’ten fazlası Hürmüz üzerinden ihraç ediliyor. Boğazın kapanması bu ülkelerin döviz rezervlerini süratle tüketebilir, toplumsal harcamaları kesebilir ve istikrarı tehdit edebilir. Hürmüz yalnızca güç değil, siyasi rejimlerin sürdürülebilirliği açısından da yaşamsal ehemmiyette.